Trong quá trình nấu nướng, rất nhiều thói quen tưởng chừng vô hại lại khiến món ăn mất chất mà người nấu không hề nhận ra. Khi dưỡng chất bị hao hụt, hương vị cũng giảm đi và giá trị dinh dưỡng trong bữa ăn bị ảnh hưởng đáng kể. Việc hiểu rõ từng sai lầm giúp bạn giữ trọn dưỡng chất tự nhiên của thực phẩm ngay từ bước chuẩn bị đến khi hoàn thành món ăn.
1. Rửa rau quá lâu trước khi chế biến
Một trong những nguyên nhân khiến món ăn mất chất nằm ở bước sơ chế. Nhiều người ngâm rau quá lâu trong nước với mong muốn làm sạch triệt để. Tuy nhiên, vitamin nhóm B và C tan rất nhanh trong nước. Khi rau tiếp xúc nước quá lâu, dưỡng chất dễ thất thoát. Bạn có thể khắc phục bằng cách rửa rau dưới vòi nước chảy hoặc ngâm muối loãng dưới 2 phút. Làm sạch nhanh, không để rau “ngấm nước”.
Rửa rau quá lâu làm mất chất dinh dưỡng vốn có
2. Luộc rau với quá nhiều nước
Luộc rau là phương pháp phổ biến, nhưng nhiều người dùng quá nhiều nước hoặc đun quá lâu. Lượng vitamin tan trong nước sẽ hòa vào nước luộc, từ đó món ăn mất chất đáng kể.
Giải pháp:
- Dùng lượng nước vừa đủ ngập mặt rau.
- Đun sôi rồi cho rau vào ngay, không đun lửa nhỏ kéo dài.
- Hạn chế đậy nắp khi luộc rau để giữ màu và giảm phân hủy nhiệt.
3. Thái rau, thịt quá nhỏ trước khi nấu
Kích thước thực phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giữ dinh dưỡng. Khi cắt rau quá nhỏ hoặc thái thịt mỏng, bề mặt tiếp xúc với nhiệt tăng lên khiến dưỡng chất dễ bị phân rã. Điều này làm món ăn mất chất dù bạn nấu đúng cách.
Khuyến nghị: Hãy thái thực phẩm ở kích thước vừa phải, phù hợp với từng món. Các món xào hoặc canh nên giữ miếng vừa để hạn chế hao hụt dưỡng chất.
Cắt, thái thực phẩm ở kích thước vừa phải
4. Đun nấu ở nhiệt độ quá cao
Rất nhiều dưỡng chất, đặc biệt là vitamin và enzyme, bị phân rã mạnh khi gặp nhiệt độ cao. Việc bật lửa lớn suốt quá trình nấu có thể khiến món ăn mất chất một cách nhanh chóng.
Cách tối ưu:
- Khởi đầu với lửa lớn để tạo nhiệt nhanh.
- Sau khi sôi hoặc đạt nhiệt độ cần thiết, giảm xuống mức vừa phải.
- Với món xào, hãy cho rau vào lúc chảo thật nóng rồi đảo nhanh để giữ độ tươi.
5. Lặp đi lặp lại bước hâm nóng đồ ăn
Thực phẩm khi hâm lại nhiều lần sẽ liên tục tiếp xúc với mức nhiệt cao. Đây là nguyên nhân phổ biến khiến món ăn mất chất và thay đổi hương vị. Một số loại thực phẩm giàu protein khi hâm nhiều còn dễ bị biến đổi cấu trúc.
Cách hạn chế: Nấu lượng vừa đủ hoặc chia phần ăn nhỏ rồi hâm từng phần. Đối với các món nước, nên đun vừa tới, tránh sôi mạnh nhiều lần.
6. Bỏ quá nhiều nước ướp khi chiên hoặc xào
Nhiều người ướp thịt, cá rồi dùng luôn phần nước ướp để xào. Khi gặp nhiệt, lượng nước này làm thực phẩm bị hơi, không tạo được độ cháy xém cần thiết. Chất dinh dưỡng dễ bị thất thoát vào phần nước bốc hơi, góp phần khiến món ăn mất chất. Một mẹo nhỏ là thấm bớt nước trên bề mặt thịt trước khi áp chảo hoặc xào. Điều này giúp tạo độ thơm và giữ dưỡng chất tốt hơn.
Uớp thịt với một định lượng nước vừa phải để tạo độ thơm và giữ dưỡng chất tốt hơn
7. Dùng dầu chiên đi chiên lại
Dầu tái sử dụng nhiều lần sẽ bị oxy hóa và mất đi chất béo tốt. Khi chiên rán bằng dầu cũ, thực phẩm không chỉ dễ hấp thụ chất độc mà còn khiến món ăn mất chất do các vitamin và chất chống oxy hóa bị phân rã trong dầu nóng. Ngoài ra, việc sử dụng dầu cũ quá nhiều cũng có thể gây ra các bệnh không tốt liên quan đến sức khỏe, đặc biệt là ung thư.
Giải pháp an toàn:
- Không dùng dầu chiên quá 2 lần.
- Quan sát màu dầu; khi dầu chuyển sậm hoặc có mùi lạ, hãy bỏ ngay.
- Ưu tiên chiên nhiệt thấp – trung bình để tránh tạo khói.
8. Dùng quá nhiều muối trong quá trình nấu
Cho muối quá sớm hoặc cho quá nhiều có thể làm rau thâm, làm thịt mất nước và gây hao hụt khoáng chất. Điều này khiến món ăn mất chất mà không phải ai cũng để ý. Người đọc có thể nêm muối khi món ăn gần chín. Đặc biệt về phần rau, có thể nêm chút muối trong lúc luộc để giữ màu (nhưng cần tránh cho quá nhiều).
Xem thêm: Lập kế hoạch tài chính để có lối sống tốt hơn
9. Không tận dụng phần nước trong các món hấp, luộc
Nước luộc rau, nước hấp thịt – cá chứa nhiều dưỡng chất hòa tan. Nếu bỏ đi hoàn toàn, bạn đang vô tình làm món ăn mất chất. Vì vậy, bạn có thể tận dụng nước luộc rau để làm canh hoặc nước dùng. Ngoài ra, sử dụng nước hấp làm nền cho các món sốt cũng là một cách tận dụng triệt để.
Tận dụng nước luộc để "thưởng thức" triệt để phần dinh dưỡng của thực phẩm
10. Lạm dụng dụng cụ nấu chống dính kém chất lượng
Nồi chảo chống dính rẻ tiền dễ bong lớp phủ khi gặp nhiệt cao. Lớp phủ này vừa ảnh hưởng sức khỏe vừa khiến thực phẩm bị mất hương vị và dưỡng chất. Kết quả là món ăn mất chất mà khó nhận ra ngay. Đối với những người nội trợ, nên ưu tiên chảo inox, chảo sứ hoặc chảo gang; nếu dùng chống dính, hãy chọn loại chất lượng cao và thay khi có dấu hiệu trầy xước.
Lời kết
Những thói quen nấu nướng thường ngày có thể vô tình khiến món ăn mất chất nếu bạn không kiểm soát đúng nhiệt độ, thời gian và cách xử lý thực phẩm. Chỉ cần điều chỉnh vài chi tiết nhỏ — từ bước sơ chế, kỹ thuật nấu, đến cách chọn dụng cụ — bạn có thể giữ lại lượng dưỡng chất tối đa trong từng bữa ăn. Một căn bếp thông minh không phụ thuộc vào công thức cầu kỳ, mà nằm ở những kỹ thuật nấu khoa học, giúp món ăn ngon hơn, lành hơn và giàu giá trị dinh dưỡng hơn.